Monthly Archives: May 2024

དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཞེས་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་ཡིན་མིན་ལ་རོབ་ཙམ་དཔྱད་པ་བྲེ་མོའི་གཏམ།

By Tenpa Tsering Batsang བསྟན་པ་ཚེ་རིང་། CRCAO, INALCO

གླེང་གཞི།

སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེ་ཁག་གི་བླ་བརྒྱུད་དང་རུས་ཆེན་དཔེར་ན། འཁོན་དང་། རླངས་དང་། རྔོག་དང་། གནུབས་དང་། དེ་བཞིན་ཟུར་ལ་སོགས་པའི་མེས་པོ་རྣམས་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བོད་དུ་བྱོན་པའི་ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་བཀའ་འབངས་སུ་གཏོགས་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་ཐོག་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ནས་བཟུང་ད་བར་གྱི་གསར་རྙིང་གི་གཏེར་སྟོན་ཕལ་མོ་ཆེའང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་ཐུགས་སྲས་རྗེ་(ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ཡབ་སྲས)འབངས་ཉེར་ལྔའི་རྣམ་སྤྲུལ་ལམ་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་ལུང་བསྟན་ཅི་རིགས་ལ་བརྟེན་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།1 དེའི་ཁྲོད་ནས་དུས་རབས་བཅུ་བཞིའི་ནང་ལ་སྟོད་བྱང་ངམ་རིང་གི་ཉེ་འགྲམ་ཟང་ཟང་ལྷ་བྲག་ནས་བློན་པོ་ལྟ་བུའི་གཏེར་མཛོད་ལྔ་བཞེས་ཏེ་བྱང་གཏེར་གྱི་2 བསྟན་པའི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་གཏེར་སྟོན་དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་ནམ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་༼༡༣༣–༧༡༤༠༩༽ཡང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་དངོས་སློབ་དང་། རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ཉམས་ལེན་པ་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་3 ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ལམ་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་གཏེར་སྟོན་བཟང་པོ་གྲགས་པའི་གཏེར་ལུང་ 4 དང་རང་ཉིད་ཀྱི་གཏེར་ལུང་5 སོགས་ནས་གསུངས།

རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་གྱི་ཡབ་མེས་ཚོར་ཆ་མཚོན་ན། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་ཀྱི་ཟུར་ཆུང་ཤེས་རབ་གྲགས་པ། ༼༡༠༡༤–༡༠༧༤༽ དང་ཉང་རལ་ཉི་མ་འོད་ཟེར་༼༡༡༢༤–༡༡༩༣༽ དེ་བཞིན་གུ་རུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ ༼༡༢༡༢ ༡༢༧༠༽ ལྟར་རྟེན་སྔགས་འཆང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་འབའ་ཞིག་དང་གདུང་རྒྱུད་ལ་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་མཁན་ཡིན།6 དེར་བརྟེན་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཉིད་ཀྱང་རྟེན་སྔགས་འཆང་ཡིན་ལ་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་གོང་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་བསྟན་པའི་བདག་པོར་རིགས་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོ་༼༡༣༩༩–༡༤༢༤༽ བཀོས། སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོས་བདག་མོ་བཞེས་ཀྱང་སྲས་མ་འཁྲུངས་པས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆད་པར་མངོན་ནོ།7 གལ་སྲིད་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོར་སྲས་འཁྲུངས་ཡོད་ཚེ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་དེད་པ་ལས་ཡང་སྲིད་བརྩི་སྲོལ་བྱུང་མེད་པའང་སྲིད་། གང་ལྟར་རིགས་སྲས་རྣམ་རྒྱལ་མགོན་པོ་དགུང་ལོ་༢༥་ལ་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་བརྟེན་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་(དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་ནང་གྲུབ་ཆེན་ཨོ་རྒྱན་པས་༼༡༢༢༩–༡༣༠༩༽ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་༼༡༢༠༤ ༡༢༨༣༽ཀརྨ་པཀྴིའི་༼༡༢༨༤–༡༣༣༩༽ ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་ཡོངས་གྲགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་བོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་གྱི་སྲོལ་ཤུགས་ཆེར་དར)8 དང་བསྟུན་ནས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལའང་ཡང་སྲིད་འཚོལ་བའི་སྲོལ་བྱུང་། རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་༼༡༤༥–༢༡༥༦༥༽9 དང་དེའི་ཡང་སྲིད་དུ་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་མཁན་བྱང་བདག་བཀྲ་ཤིས་སྟོབས་རྒྱལ་༼༡༥༥༠? –༡༦༠༣༽ གྱི་སྲས་ངག་གི་དབང་པོ་༼༡༥༨༠–༡༦༣༩༽ ངོས་འཛིན་བྱུང་པ་ནས་བཟུང་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་ན་རིམ་ལ་རྡོ་རྗེ་བྲག་རིག་འཛིན་ཞེས་པའི་མཚན་འདི་བྱུང་། ད་བར་ཡོངས་གྲགས་སུ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ཅན་ནས་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་མེད་རྣམ་གྲོལ་རྒྱ་མཚོ་༼༡༩༣–༣༢༠༢༤༽་བར་རྡོ་རྗེ་བྲག་གི་རིག་འཛིན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་དང་ཕྱིས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འགའ་ཞིག་ལྟར་ན་དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་10 ནང་གཙང་མྱང་སྟོད་ཕྱོགས་སུ་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའམ་གུ་རུ་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཞུ་བའི་གཏེར་སྟོན་ཞིག་བྱོན་ཅིང་། ཁོང་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག དེ་ལྟར་ན་ཁོང་པ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཁས་ལེན་པའི་རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་11 དང་དུས་མཉམ་པའམ་ཅུང་སྔ་བར་བྱོན་པ་མངོན་པས་རྒོད་ལྡེམ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ནི་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡིན་དགོས། 

འོན་ཀྱང་ཡོངས་གྲགས་སུ་དེ་ལྟར་འདོད་མཁན་མེད། ལྷག་དོན་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་མཇལ་རྒྱུ་མེད་ཅིང་ཁོང་གི་གཏེར་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་དང་ཁ་བྱང་ཙམ་ལས་མཇལ་དུ་མེད་པས་སྐྱེས་བུ་སུ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་མཚན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་འདི་པ་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་མཛད་པའམ་གཏེར་ལུང་ཅི་འདྲ་ཞིག་ནས་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ལུང་བསྟན་པ་སོགས་ཁ་མཚོན་གཅོད་ཁ་ལ་ཐུབ། དེར་བརྟེན་ཁོ་བོས་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་ནས་བཅུ་དགུ་དབར་གྱི་ཡིག་ཆ་<<ཟབ་ཁྱད་གཏེར་མའི་ལོ་རྒྱུས་གཏེར་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ།>> <<གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་མཚན་སྡོམ་གསོལ་འདེབས་>>དང་དེའི་འགྲེལ་པ་ལོ་རྒྱུས་<<གཏེར་བཏོན་ཆོས་འབྱུང་།>> <<མྱང་ཆོས་འབྱུང་>> << སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་པ་དྲུག་ལྡན་གཏེར་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་གྲངས་མེད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་གཏེར་སྟོན་ཆོསའབྱུང་>> <<གུ་བཀྲ་ཆོས་འབྱུང་>> <<གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར>>ལ་སོགས་པའི་ནང་གཏེར་སྟོན་འདིའི་ཐོག་ཇི་ལྟར་གསལ་བ་རྣམས་མཚུངས་བསྡུར་གྱིས་དཔལ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་གཏེར་ཆོས་སྐོར་མདོར་ཙམ་དང་། རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་ཡང་སྲིད་དང་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་གསུང་མཁན་དང་། ཡིན་མིན་གང་ཡང་མི་གསུང་མཁན་དང་། བྱང་གཏེར་ལུགས་གཙང་མ་འཛིན་པ་དག་གི་བཞེད་ཕྱོགས་བཅས་དོན་ཚན་བཞིའི་ཐོག་ལ་དཔྱད་པ་རོབ་ཙམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།

Continue reading
  1. གཏེར་སྟོན་བརྒྱ་རྩའི་རྣམ་ཐར། ཤོག ༢༩ ནས ༣༠ དབར། []
  2. བློན་པོ་ལྟ་བུའི་གཏེར་ཞེས་ཡོངས་སུ་བསྔགས་པ་ལྟར་མཐའ་དམག་ཟློག་པ་དང་། རིམས་ནད་གཅོད་པ། བོད་ཀྱི་ནང་འཁྲུག་ཞི་བར་བྱེད་པ། འགོང་པོ་ཨར་ལ་གཏད་པ། སྡེ་པའི་མངའ་ཐང་གསོ་བ། ས་ནད་དང་གཉན་ནད་འདུལ་བ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་བྱང་མཛོད་ལྔའི་ནང་ཡོད་པར་གསུངས། ཞིབ་ཕྲ་༧ལྔ་པ་ཆེན་པོས་མཛད་པའི་བྱང་པ་རིག་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་མཚོར་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོའི་ཤོག་གྲངས། ༤༨༦ ནས། ༤༨༧ ལ་གཟིགས། []
  3. ཁོང་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བྱོན་ཅིང་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་མཁན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ཁྲོད་ནས་གཅིག་ཡིན་ལ། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་གི་ཆོས་བློན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ལྷག་དོན་ཁོང་ནི་ལོ་ཙཱ་བའང་ཡིན་ཏེ་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་དུ་ཁོང་གིས་བསྒྱུར་བའི་དཔེ་ཆ་ཉུང་མཐར་གཉིས་མཆིས། རྒྱས་པ་གཟིགས་འདོད་ན། གུ་རུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། ཤོག ༡༧༢ ནས ༡༧༢ དང་། A complete catalogue of the Tibetan Buddhist Cannon ཡི་ཤོག་གྲངས. ༢༠༦ དང་། ༤༣༧ ལ་གཟིགས། []
  4. གཏེར་སྟོན་བཟང་པོ་གྲགས་པའི་གཏེར་མ། སྙིང་ཏིག་གནད་ཀྱི་མན་ངག་དོན་བདུན། ཤོག་གྲངས། ༢༨༩ ནས ༢༩༠ ལས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལུང་བསྟན་ཚུལ་ནི། བྱང་ཕྱོགས་ཐོ་ཡོར་ནག་པོའི་ས་ཕྱོགས་སུཿ   རི་བོ་བཀྲ་བཟང་ཞེས་པའི་ཤར་འདབས་སུཿ  ཆུ་ཁམས་གླང་ལོ་སྨེ་བའི་མཚན་རྟགས་ཅནཿ   པད་མ་ང་ཡི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པཌྷི་རྟགསཿ སྤྱི་བོར་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་འཕྲུ་ཡང་ཡང་འབྱུང་ཿ  ལས་ཅན་དེ་ལ་དགེ་བའི་བསྐུལ་འདེབས་མཛདཿ   སྤྱིར་དུ་ལས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་ཆེན་གྱིཿ  ངེས་པར་གཏེར་དེ་སྐྱེས་བུ་དེ་ཡིས་འདོནཿ གུང་ཐད་སྟོད་དུ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ལགས་ཀྱིཿ []
  5. རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་པའི་གཏེར་མ། སྙན་བརྒྱུད་དྲུག་གི་ཐོ་བྱང་སྙ་བརྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བྱང་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་ཀྱི་ལྡེ་མིག་གི་ཤོག་གྲངས་༡༩༢ ནས ༡༩༣ ལས་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་ལུང་བསྟན་ཚུལ་ནི། རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་སྐུ་ཡི་སྲསཿ ཁྲོ་བོའི་ཆ་བྱད་གཟི་བརྗིད་ཆེཿ གྲུབ་ཐོབ་རྒྱལ་པོ་ལུང་བསྟན་ཅནཿ   གནས་དེར་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་བསྟན་ནསཿ ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མ་ངེས་ཏེཿ ངག་ཏུ་མི་རྟོག་ཆོས་འཆད་འགྱུརཿ  ཡིད་ལ་ཡང་དག་སྙིང་པོ་སྒྲུབཿ ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལོན་པའི་ཚེཿ ཡ་མཚན་རྟགས་དང་དངོས་གྲུབ་ཐོབཿ  བྱང་ཕྱོགས་གཉན་ཡུལ་ཟང་ཟང་ནསཿ   གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་སྒོ་རྙེད་འགྱུརཿ ཆོས་སྒོ་ལྔ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་སྟོནཿ   སོགས་གསུངས་སོ། []
  6. སེ་སྟོན་ཉི་མ་བཟང་པོས་མཛད་པའི་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་རྣམ་ཐར། རིག་འཛིན་དངོས་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཉི་མའི་འོད་ཟེར། ཤོག་གྲངས། ༡ ནས། ༧ དབར་ལ་གཟིགས། []
  7. བྱ་བཏང་ཕྱག་རྡོར་ནོར་བུས་མཛད་པའི་བྱང་གཏེར་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་བསམ་འཕེལ་མ་ཎི་ཀའི་འཕྲེང་བ། ཤོག་གྲངས། ༤༧༥ ནས ༤༧༩ ལ་གཟིགས། []
  8. སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་སྐོར་མཁྱེན་འདོད་ན་བླ་བྲག་སྐལ་བཟང་གིས་བྲིས་པའི་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་བཤད། ཤོག་གྲངས། ༦ ནས ༩ བར་ལ་གཟིགས། []
  9. རིག་འཛིན་ལེགས་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ནི་ []
  10. ནང་བསྟན་དཔེ་མཛོད་ཁང་(BDRC) ནས་གཏེར་སྟོན་འདི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་ལ་བཞག་འདུག []
  11. ཁོང་ནི་གཏེར་ཁ་མང་པོ་ནས་སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་དུ་ལུང་བསྟན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། པདྨ་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་མཛད་པའི་འདུས་པ་མདོ་དབང་གི་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར། ཤོག ༢༦༦ ནང་ཁོང་པ་རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ་གྱི་སྐྱེ་བ་ཡིན་པ་ཞལ་བཞེས་མཛད་ཡོད། []